Trang

Thứ Ba, 30 tháng 4, 2013

Ôn lại kỷ niệm 30/4


TIẾNG BOM ĐẠN VỪA CHẤM DỨT,
NHỮNG BẢN NHẠC VANG LÊN
LÀM CHẤN ĐỘNG TP HỒ CHÍ MINH!
Trong khi nhân dân cả nước đang trào dâng niềm vui sướng hân hoan mừng Sài Gòn đã giải phóng, non sông đất nước Việt Nam đã thống nhất thì chúng tôi được lệnh của bộ văn hóa gấp rút chuẩn bị lên đường vào TP Hồ Chí Minh.
Hội đồng nghệ thuật của Nhà Hát họp bàn chọn lọc ra những tiết mục ưu tú nhất. Các diễn viên ngày đêm ráo riết ôn tập lại, các bộ phận khác cũng hối hả chuẩn bị mọi thứ thật chu đáo trước khi lên đường, không khí trong Nhà Hát nhộn nhịp hẳn lên.
Chúng tôi được phát mũ tai bèo, ca - bát sắt, bi đông, võng, ba lô, quần áo, một hộp lương khô, mọi thứ trang bị đầy đủ như một chiến sĩ giải phóng quân thực thụ chỉ còn thiếu có súng đạn thôi, nhưng suốt cả đợt công tác này chẳng ai dùng gì đến.

Cả đoàn đi tầu hỏa xuống Hải Phòng rồi lên tầu thủy Sông Hương (tầu chở hàng). Nhà Hát GHHX - Nhạc Vũ kịch VN và đoàn Văn Công Giải Phóng cùng đi trên một con tầu.  Chúng tôi đều phải nằm la liệt trên mặt sàn. Mỗi người phải tự mang theo lương thực đủ ăn trong năm ngày như cơm nắm, bánh chưng, bánh mỳ, lương khô, đường sữa.
Tầu ra khơi rất thuận lợi, gặp sóng yên biển lặng. Gió thổi lồng lộng làm căng cánh buồm, tôi cũng được hít thở không khí trong lành căng lồng ngực.Tôi tha hồ ngắm biển rộng mênh mông bát ngát luôn biến đổi sắc màu theo ánh nắng mặt trời lung linh nhảy nhót, ngắm đàn hải âu chao nghiêng bay lượn, lúc là là mặt nước, lúc bay vút lên trời xanh cao vời vợi.
Mấy ngày trên tầu rảnh rỗi, từng tốp túm tụm chuyện trò tâm sự hoặc dựng chuyện trêu chọc nhau. Nhiều khi ngồi quây xúm xít lại nghe những tay khôi hài tầm cỡ của Nhà Hát kể đủ mọi loại chuyện tiếu lâm ở trên đời để rồi cười ré lên từng hồi, cười lăn cười lóc ra với nhau, sảng khoái vô cùng!
Đồ ăn cạn dần, tất cả phải nhai sang lương khô chiêu với sữa hoặc nước lọc. Hai cô ca sĩ mò xuống bếp của thủy thủ nhìn thấy rá cơm thừa đầy cháy (đây là cơm để dành nuôi lợn làm thực phẩm dự trữ cho thuỷ thủ)  liền tán tỉnh anh nuôi xin về chia cho đám phụ nữ.
Quả thật chưa bao giờ tôi ăn cơm nguội rắc vài hạt muối mà cảm thấy ngon lành, ngọt bùi đến thế!

Khoảng 4giờ chiều ngày 19/5/1975 tầu cập bến cảng Sài Gòn. Chúng tôi được lệnh phải mặc áo dài, trang điểm thật xinh đẹp, đợi đến sẩm tối khi thành phố lên đèn mới có ô tô đón vào ngự tại Lê Lai Đại Tửu Lầu (bây giờ xây lại thành khách sạn New World), ngay trung tâm thành phố, gần chợ Bến Thành. Nhân viên KS xếp hai hàng, những người dân quanh đấy cũng lao đến nồng nhiệt chào đón chúng tôi.
Phòng ngủ thật là đẹp! Mỗi phòng trang trí mỗi kiểu, mỗi tầng một mầu khác nhau. Vài phòng còn có thêm phòng dùng để tiêu khiển, phải lội nước mới vào được giường tròn to đùng, bấm điện là giường quay tít, trên trần nhà có cả một tấm gương lớn “ăn chơi kiểu Mỹ!".                                                                  
Tối hôm đó đứng trước cửa KS ngắm đường phố tôi thấy nhiều phụ nữ mặc váy đầm, thanh niên mặc quần với bò áo mầu sặc sỡ, cảm giác cứ như đang ở nước ngoài, khác hẳn cảnh ăn mặc giản dị với gam màu sẫm để đề phòng tầm mắt của bọn phi công Mỳ ở miền Bắc, mọi thứ đều lạ lẫm quá!          
Trong đêm khuya tĩnh lặng, nhìn qua ô cửa sổ tôi rất ngạc nhiên thấy nhiều dân nghèo nằm ngủ ngổn ngang tràn lan khắp vỉa hè, trên những chiếc giường gấp thuê tạm bợ qua đêm. Một nhóm người gầy guộc đen đủi, có cả già lẫn trẻ đang ngồi xiêu vẹo hý hoáy tiêm chích dưới cột điện làm tôi rùng rợn cả người!
Sáng hôm sau chúng tôi ra Nhà Hát Lớn SG chuẩn bị biểu diễn. Vì số người đi công tác lần này hạn chế, tôi phải kiêm thêm nhiệm vụ quảng cáo.  Sáng nào tôi cũng ngồi trên ô tô đi khắp phố phường giới thiệu nội dung những tiết mục tối hôm đó biểu diễn. Ban giám đốc đều chấp nhận ý kiến của tôi là chỉ đọc lời giới thiệu khi ô tô dừng lại để ngươi ta nghe được trọn vẹn nội dung, nếu vừa đi vừa đọc mỗi người nghe lõm bõm một đoạn ngắn sẽ chẳng hiểu đầu cua tai nheo ra làm sao hết cả. Sau này tôi lại nhận thêm việc phân phối vé cho từng nhóm sinh viên tình nguyện của Nhạc Viện để các em tỏa đi khắp hang cùng ngõ hẹp bán vé hộ cho Nhà Hát.
Chúng tôi ở đấy độ hai, ba hôm thì xảy ra một sự cố bất ngờ. Đó là gần đến giờ lên ô tô đi biểu diễn, mới chỉ có hai - ba ngươi bước ra khỏi phòng, đột nhiên nghe một tiếng nổ to, khói mù mịt bốc lên xộc vào mấy căn phòng gần mặt đường làm cay sè mắt mũi, cả khách sạn ngơ ngác, nhốn nháo, lo lắng...
Chỉ là lựu đạn cay thôi, chẳng hề ảnh hưởng gì, chẳng làm chúng tôi nao núng chút nào!

Dân chúng kéo tới rạp xem vì tò mò muốn biết Việt Cộng biểu diễn ra sao. Tới khi được xem dàn nhạc với hàng trăm nghệ sĩ chơi những bản giao hưởng cổ điển nổi tiếng như bản GH Định Mệnh của Beethoven, Blue Danube của Johann Strauss, tổ khúc Bốn Mùa của Tschaikowski, Phiên Chợ Ba Tư của Albert William Ketèlbey, độc tấu piano sonata Ánh Trăng của Beethoven v.v…mới sửng sốt thán phục.
Họ không ngờ Việt cộng có một dàn nhạc rất bề thế chơi quá hay, nghe chẳng kém gì băng đĩa của nước ngoài.  
Họ càng thán phục hơn nữa khi được xem những trích đọan vũ kịch ba lê Hồ Thiên Nga, trích đoạn vũ kịch Spartacus, Thiên Nga chết, các điệu múa La Tinh, Tây Ban Nha… Xen vào các tác phẩm âm nhạc nổi tiếng của thế giới là những tác phẩm của nhạc sĩ Việt Nam như Bản Tình Ca của Hoàng Việt, trích đoạn nhạc kịch “Cô Sao” của Đỗ Nhuận, vũ khúc Tây Nguyên… Hợp xướng hát những bài ca ngợi Bác Hồ, Trường ca sông Lô và acapenla Trống Cơm…Các nghệ sĩ đơn ca hát nhiều ca khúc hay có tiếng tăm v.v…
Tiết mục của chúng tôi phong phú, đa dạng chia ra thành nhiều chương trình khác nhau. Trong Sài Gòn không có dàn nhạc giao hưởng cũng không có múa ba lê, họ chỉ được xem trên phim ảnh hoặc ở nước ngoài mà thôi.
Sau đêm diễn đầu tiên báo chí ca ngợi hết lời, dư luận xôn xao, khán giả hôm nào cũng kín rạp. Thanh niên Sài Gòn vây quanh các nghệ sĩ xin chữ kí, xin chụp ảnh. Một số khán giả còn đến mời những nghệ sĩ yêu thích của họ đi  chiêu đãi, tặng quà, gửi thư tình.                                                
Nhà Hát luôn thay đổi tiết mục và di chuyển địa điểm biểu diễn để phục vụ được đông đảo quần chúng mọi tầng lớp.

Có một nhà báo của chính quyền cũ phỏng vấn tôi:
-Xin chị hai cho hay cảm nghĩ khi zô Sài Goòng.
-Sài Gòn rất đẹp, ban đêm càng lộng lẫy hơn dưới ánh đèn muôn mầu nhấp nháy, hàng hóa bạt ngàn khắp nơi, nhưng ăn mày cũng nhan nhản ngoài đường. Tôi rất tiếc là mình không có nhiều tiền để cho tất cả ăn mày ở đây! (hẳn các bạn còn nhớ thời đó ở Hà Nội hiếm khi nhìn thấy ăn mày).
Thế rồi vào một cái đêm đi ăn khuya cùng mấy người bạn ở cạnh chợ Bến Thành, gần chỗ tôi ngồi có đám người quần bò áo phông rất bảnh bao đang nhậu nhoẹt cười nói oang oang, nhìn kĩ tôi nhận mặt được hai tên ăn mày mà tôi đã từng cho tiền. Mới buổi trưa gặp họ còn ăn mặc bẩn thỉu nhem nhuốc rách rưới lê lết ngoài đường như kẻ tật nguyền tàn phế gợi bao niềm xót thương của những tấm lòng giầu tình nhân ái. Lúc ấy tôi mới vỡ nhẽ: “Hóa ra mình bị lừa!”.
Chúng tôi đã được thông báo phải cảnh giác kẻo bị rạch túi, ấy thế mà ôm khư khư cái túi vẫn bị rạch túi lúc nào không hay, trong đó có tôi bị một lần ở chợ Bến Thành. Ngồi kể lại với nhau không khỏi tấm tắc khen: "Kẻ cắp Sài Gòn rạch túi tài tình thật!" 

Thời gian đầu các nhân viên của KS còn dè dặt, ít lâu sau đã cảm nhận được thái độ thân thiện vui vẻ chan hòa của chúng tôi, họ tâm sự: “Tụi em cứ tưởng Việt Cộng ốm (gầy) lắm, nghèo đói lắm chứ đâu như mấy anh mấy chị đẹp quá trời!”. Còn rất nhiều chuyện họ nghe bọn Mỹ Ngụy nói xấu chúng ta một cách trắng trợn, ngớ ngẩn buồn cười lắm, kể lại e dài quá. Chuyến đi này chúng tôi đã góp phần xóa nhòa bớt những ấn tượng tồi tệ về Việt Cộng của người dân Sài Gòn.
Thỉnh thoảng được nghỉ một tối, tôi tranh thủ đi xem kịch do nghệ sĩ Kim Cương diễn và xem cải lương của nghệ sĩ Út Trà Ôn.
Vào rạp của họ mà cứ như vào chợ. Họ bán hết vé ngồi lại bán thêm cả vé đứng. Hàng rong chạy lung tung bán đồ ăn uống trong rạp, vứt rác bừa bãi. Trên sân khấu một dàn micro treo lủng lẳng, diễn viên đi đến đâu người trong cánh gà kéo micro tới đó trông rối cả mắt.
Về mặt nghệ thuật sân khấu thì họ kém hơn mình nhiều vì họ chỉ có các đoàn tư nhân gọn nhẹ, lo kiếm tiền là chính chứ không đầu tư cho nghệ thuật. Chính vì thế mà khán giả, kể cả các nghệ sĩ trong đó cứ hỏi chúng tôi: “…có phải người của đoàn văn công ngoài Bắc không?” Chúng tôi gật đầu là thái độ của họ đon đả, tôn kính khác thường.

Biểu diễn tại TP HCM khoảng ba tháng, chúng tôi được lệnh trở về Hà Nội để chuẩn bị chương trình biểu diễn cho Chính Phủ chiêu đãi Ngọai Giao Đoàn nhân ngày quốc khánh 2/9.
Tầu thủy đưa chúng tôi về được nửa đường, bỗng gặp biển động làm một số thành viên bị say sóng nằm rũ rượi. May quá, anh bạn ca sỹ của đoàn Giải Phóng đã tặng cho một gói thuốc chống say sóng lúc chia tay, tôi đem phân phát hết cho các bạn.  Riêng tôi chẳng sao! Sóng càng mạnh, ăn càng khỏe, ngủ càng ngon! Tôi vẫn mải mê đứng mơ màng ngắm những cuộn sóng bạc ồ ạt lao vào thành tầu hắt bọt trắng xóa bắn tung tóe ướt sũng cả người.
Về tới nhà, chúng tôi đều sung sướng, tự hào khoe với gia đình, với người thân, với bè bạn về chuyến đi công tác đặc biệt đầy thú vị lần này và những kỉ niệm đáng ghi nhớ mãi mãi trong quãng đời làm nghệ thuật.
HàNội, ngày 29/4/2008
Thanh Mai

26 nhận xét:

  1. Em chưa đọc vội,nhặt tem vàng trước! Hôm nay mọi người ngủ dậy muộn! Hi hi...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bài này nhiều bạn đọc rồi em ạ!
      Nhân dịp này chị chuyển nó về blog mới và để các bạn mới quen đọc cho vui.
      [img]http://img1.funscrape.com/en/thankyou/26.gif [/img]

      Xóa
  2. Đọc những dòng ký ức này của chị, em lại nhớ về những ngày hè đỏ lửa của Quảng Trị. Lúc đó chúng em ko được đi xa như chị, vì chị đoàn của TW. Tụi em cũng ngơ ngắc với cuộc sống của miền Nam hồi mới giải phóng như các chị. Cũng đã từng bị lừa (vì thương kẻ ăn xin) và cũng bị rạch túi, tất nhiên là túi áo xuân hè của quân nhân thôi! Lính ko có nhiều tiền...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bọn chị điệu bộ đeo túi nên càng dễ bị rạch. Các lần sau vào Sài Gòn chị phải bỏ tiền vào túi quần, giấy tờ quan trọng cất ở trong phòng.
      Tối hôm qua em có ra tận nơi xem bắn pháo hoa không?

      Xóa
    2. Dạ ko đâu chị! Đông lắm! Chen chúc có lẽ ko hợp với tuổi chị em mình, nên đành coi trên tivi như chị vậy. Em định tối ni đi chị ah. Nhưng ko đến tận nơi được đâu. Có thể lên cầu Thuận Phước ngắm về thôi!

      Xóa
  3. [img]http://sl.glitter-graphics.net/pub/207/207085svraue4vk8.gif[/img]
    Mai thật vinh dự, biết SG sớm nhất trong chúng mình và trong chuyến đi có bao nhiêu kỷ niệm đẹp. Về mặt biểu diễn và thưởng thức nghệ thuật thì người SG không so với người HN được, ngay cả bây giờ cũng thế, kể cả Việt kiều ở nước ngoài cũng vậy-họ đến nhà hát không phải để thưởng thức nghệ thuật mà đa số là để ăn uống, gặp gở nhau nên rất ồn ào (mình đã thấy điều đó khi theo con đi diễn ở các nước cho VK xem).

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nghệ thuật biểu diễn rất kén khán giả! Chính vì thế mà nền âm nhạc bác học không thể phát triển được ở VN mà ngược lại ngày càng bị mai một.

      Xóa
  4. " Kẻ cắp Sài Goòng rạch túi tài tình thật! " Bây giờ kẻ cắp HN rạch túi nào kém chi,có khi còn siêu hơn !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Kẻ cắp Hà Nội sau ngày giải phóng đã vào Sài Gòn học tập, chau dồi kĩ thuật. Ngay nay hội nhập lại học tập thêm kinh nghiệm của các nước nên siêu phàm hơn trước nhiều rồi cụ ạ!

      Xóa
  5. Em chào chị. Bài viết của chị hay quá, em đọc không bỏ sót chữ nào. Thật hạnh phúc khi có những kỉ niệm sâu sắc như vậy chị nhỉ. Hóa ra chị Mai của em là một nữ nghệ sỹ /mà em chẳng biết gì/.
    Chúc chị những ngày lễ thật vui chị nhé.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chị là nghệ sỹ hóa trang chứ không phải nghệ sỹ biểu diễn đâu. Chị sang Đức học hóa trang cho điện ảnh, nhưng nhà hát Nhạc Vũ Kịch VN diễn các vở Opera, Ballet cổ điển nên cần tới chị.

      Xóa
  6. Trong trận chiến chống ngoại xâm
    Tất cả nghệ sĩ đều làm chiến binh
    Cũng gian khổ cũng hy sinh
    Mọi người làm hết sức mình vẫn vui.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Đúng thế!
      Nhà Hát mình dựng vở opera cần nhiều diễn viên lắm, có thời gian lên tới 300 người. Tuy vậy vẫn phải thành lập các đoàn nhỏ cử ra phục vụ chiến trường, động viên các chiến sỹ chiến đấu với kẻ thù.

      Xóa
  7. Các anh các chị thật vinh dự và tự hào được mang lời ca tiếng hát, cái ưu việt của miền Bắc vào biểu diễn cho SGN xem. Lũ chúng tôi hồi ấy giá mà được các anh chị hát cho nghe một bài thì thật là tuyệt.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hồi ấy Nhà Hát tôi chỉ có thể biểu diễn ở các thành phố lớn và an toàn thôi vì đông người cồng kềnh lắm.
      Không có chúng tôi thì đã có nhiều đoàn văn công khác biểu diễn rồi mà!

      Xóa
  8. Lần đầu tiên em được đọc bài này của chị. Chị có những kỷ niệm thât "hào hùng" Ngày xưa mà gặp được nghệ sỹ như các anh chị là vinh dự lắm chứ bộ! Em từng mơ ước đấy chị ạ. Lớp em ở TRương Vương cũng có mấy bạn vào văn công. Có một bạn hy sinh, một bạn nữa thì chồng hy sinh. Chỉ có một bạn là VCNNTW ( Vợ của NS Xuân Trường) là còn nguyên vẹn. Những lần thấy bạn ấy biểu diễn trong tốp ca nữ là em tự hào lắm!
    Cám ơn chị đã nhắc lại những kỷ niệm làm chúng em cũng được vui lây!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hồi ấy vào SG bọn chị nhìn thấy hàng hóa cứ hoa hết cả mắt lên. Ai cũng nua hàng đống đồ lót mang về làm quà cho người thân. Chị bị các anh trong tổ là đạo diễn, chỉ huy, họa sĩ, giám đốc nhờ mua hộ quà cho vợ con nên cứ phải đưa các anh ấy đi chợ lúc rảnh rỗi.

      Xóa
  9. Một kỷ niệm thật đẹp và đáng tự hào. Tôi có quen một nhạc công, ông ta biểu diễn từ thời trước giải phóng. Một lần rất tự nhiên ông ta nói rằng, cách mạng thắng lợi vì có một nền âm nhạc rất hay, thôi thúc kêu gọi được lòng người. Nhận xét của ông ta là phiến diện nhưng quả thực chúng ta có một nền âm nhạc CM vượt trội so với chính quyền SG trước đây. Và TM cùng các bạn văn công đã làm nên một sự so sánh rất ấn tượng.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Thời KC chống Mỹ tuy còn gian khổ nhưng nhà nước luôn quan tâm tới việc đào tạo các nghệ sĩ ở trong nước cũng như cho ra nước ngoài học tập. Nhà Hát mình hoàn toàn được bao cấp và ưu tiên xây dựng dàn nhạc giao hưởng, DV opera và ballet để theo kịp các nước tiên tiến. Sau khi giải phóng, giám đóc NH mình vào SG phụ trách nhạc viện, một số nghệ sĩ của NH cũng vào dạy trong đó để thúc đẩy nền nghệ thuật phát triển đồng bộ với miền Bắc.

      Xóa
  10. Chị thật vinh dự được đi biểu diễn trong thời khắc oanh liệt, đất nước giải phóng, còn gì vui và sung sướng bằng chị gái nhỉ ? Chúc chị gái những ngày này luôn nhớ lại kỷ niệm đẹp xưa ko bao giờ quên chị nhé ! (~_~)
    [img] http://www.zwani.com/graphics/good_morning/images/goodmorningsunrise.gif [/img]

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Khi nhận được lệnh vào SG biểu diễn, bọn chị rất vui mừng, hồi hộp, háo hức.
      Vào tới nơi thì ngỡ ngàng, lo lắng. Sau vài buổi biểu diễn mọi người đều tự hào và hăng hái hơn. Đến bây giờ gặp lại nhau thường nhắc lại những ngày vui ấy.

      Xóa
  11. Trâm đọc lại bài này của Mai mà cứ như mới ấy. Đọc xong rất tự hào về Mai, về Nhà hat của miền Bắc XHCN thời đó.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Mình vui mừng vì đã được đóng góp vào thành quả đáng tự hào thưở đó.
      Thời mình làm việc ở Nhà Hát là thời kỳ hoàng kim nhất. Sau này phải chạy theo kinh tế thị trường, NH dần dần teo tóp lại, chất lượng nghệ thuật giảm xuống, nhiều khi tưởng phải giải tán, nhưng rồi cũng cố thoi thóp kéo dài sự sống. Ngày nay chẳng dựng được vở nhạc kịch hay vũ kịch nào hoành tráng nữa.

      Xóa
  12. Bài hay thế mà nếu TN không yêu cầu TM đăng lại thì cũng không đăng. Nhờ có yêu cầu của TN mà nhiều người mới được đọc bài này. Cám ơn TM đã đăng lại bài này cho TN và mọi người đọc nhé. Rầm rập tiến về Sài Gòn từ buổi ban đầu, thật nhiều kỷ niệm oanh liệt, vui, buồn, lạ lẫm, ngỡ ngàng... Bây giờ nghĩ lại vẫn thấy như vừa mới đây thôi nhỉ. Thế cũng có những điều tự hào và đáng nhớ cho mình và con, cháu, bạn bè... Chào !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. [img] http://anhdepblog.com/graphics/thanks-for-the-add/images/thanksfortheadd54.gif[/img]

      Xóa
  13. Cả người lẫn mèo LIẾC và NHÁY gì tôi gớm thế !!! Chào !

    Trả lờiXóa

Hình ảnh : [img]Link hình ảnh URL[/img]
Youtube clip : [youtube]Link video từ yotube[/youtube]
Nhaccuatui : [nct]Link nhạc từ Nhaccuatui[/nct]