Trang

Thứ Bảy, 16 tháng 3, 2013

Cách đo huyết áp

Không ăn, không uống, không nói trong lúc đo huyết áp. Nên đo ngày hai lần, buổi sáng trước khi uống thuốc và buổi chiều sau bữa ăn khoảng 1 giờ. Bác sĩ Lương Lễ Hoàng (Trung tâm Oxy cao áp TP HCM) lưu ý những điều cần thiết khi đo huyết áp tại nhà.

Trong khi hầu như tất cả y sĩ đoàn trên thế giới liên tục báo động về mối nguy khó lường của bệnh huyết áp cao thì việc theo dõi huyết áp, ngay cả ở các nước đã có mạng lưới y tế với cấu trúc đã ổn định, vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đó chính là một trong các lý do khiến nhiều người phải sống kiếp phế nhân oan uổng vì tai biến mạch máu não.
Khi đo lần đầu cần đo cả hai tay để sau đó chọn cánh tay với huyết áp có khuynh hướng cao hơn. Ảnh: ykhoa
Khi đo lần đầu cần đo cả hai tay để sau đó chọn cánh tay với
huyết áp có khuynh hướng cao hơn. Ảnh: ykhoa
Muốn theo dõi huyết áp lại quá đơn giản, vì chỉ cần đo huyết áp, nhất là khi huyết áp kế hiện nay chính xác và quá tiện dụng nếu so với trước đây. Ấy thế mà khi thăm dò một nhóm 50 người bị cao huyết áp, đã có máy đo huyết áp, về thao tác đo huyết áp thì kết quả lại không có gì đáng phấn khởi: 24 người sử dụng máy đo không đúng cách; 28 người chưa hiểu huyết áp là gì.

Muốn đo huyết áp cho đúng cần lưu ý:
 1. Tư thế
Bệnh nhân phải chọn tư thế ngồi thoải mái. Trước đó nên thư giãn 5 phút. Đo huyết áp nếu muốn thực sự chính xác không thể mất dưới 10 phút. Không đo huyết áp ngay sau khi chạy nhanh, leo cầu thang (trừ khi thầy thuốc cần đo lúc gắng sức), vừa mới ăn no, quá đói, quá mệt…, vì huyết áp khi đó cao hay thấp hơn con số trung thực.

2. Vị trí đo huyết áp
 Với máy đo điện tử, có thể đo huyết áp ở bắp tay hay cổ tay miễn là điểm cảm ứng trong băng quấn tay (sensor) phải nằm ngang mực tim. Nếu đo ở bắp tay có thể đặt cánh tay nằm ngửa trên mặt bàn với điểm cảm ứng nằm trên nếp khuỷu tay khoảng 2cm. Nếu đo ở cổ tay thường phải gập cánh tay một góc khoảng 45 độ để cổ tay ngang với trái tim. Do đó, đo huyết áp ở cổ tay dễ sai lệch hơn đo ở bắp tay vì người đo khó giữ cánh tay cho yên.

3. Phương tiện
 - Máy đo: Nói chung, máy đo hiện nay hầu như đều có độ chính xác cao. Muốn chắc chắn nên so sánh kết quả của máy tự động với máy kinh điển đo bằng thính lực. Nếu dùng máy điện tử tự động nên chọn máy:

+ Vận hành đơn giản chỉ với một nút (one touch) để người đo đỡ phân tâm.

+ Bơm nhanh và không gây tiếng động lớn khi bơm hơi để người đo bớt lo lắng trong khi chờ đợi.

+  Có tính cảm ứng cao thể hiện qua dấu hiệu máy ngưng vận hành ngay khi cánh tay cử động thay vì tiếp tục bơm rồi cuối cùng báo lỗi.

- Bao quấn tay: Phải dài tối thiểu 33 cm nếu đo ở bắp tay và 19,5 cm nếu đo ở cổ tay. Nếu bao quá dài hay quá ngắn do người quá ốm hay quá mập phải thay bao khác với chiều dài thích hợp. Bao khi quấn phải chặt nhưng không gây cảm giác khó chịu cho người đo.

4. Thao tác
 - Không ăn, không uống, không nói trong lúc đo huyết áp vì sai lệch kết quả.

-  Khi đo lần đầu cần đo cả hai tay để sau đó chọn cánh tay với huyết áp có khuynh hướng cao hơn.

- Nên đo huyết áp ngày hai lần, buổi sáng trước khi uống thuốc và buổi chiều sau bữa ăn khoảng 1 giờ. Ghi tất cả kết quả với ngày và giờ đo vào sổ để thầy thuốc tiện việc đánh giá trong lần tái khám.

5. Kết quả
 - Phải ghi cả hai trị số thu tâm (số lớn) và trương tâm (số nhỏ) vì thầy thuốc chỉ có thể định bệnh cũng như đánh giá diễn tiến khi có đủ hai trị số.

- Trị số huyết áp không cố định, thay đổi theo nhịp sinh học, trọng lượng, nếp sinh hoạt…, thường có khuynh hướng cao hơn vào buổi sáng sớm, đúng ngọ và buổi tối. Do đó, không nên mất bình tĩnh nếu thấy huyết áp trong ngày dao động ít nhiều.

+ Huyết áp được định nghĩa là cao nếu huyết áp thu tâm >140 và huyết áp trương tâm >90. Tuy vậy, không nên coi thường huyết áp với trị số 135/85 nếu kéo dài nhiều ngày. Mặt khác, trị số huyết áp đơn phương không phản ánh mức độ nghiêm trọng mà là khoảng sai biệt giữa hai trị số. Khoảng này càng hẹp càng nguy hiểm. Thí dụ: huyết áp 150/90 (sai biệt là 60) tuy thuộc về huyết áp cao  nhưng ít nguy hiểm bằng huyết áp 140/100 (sai biệt là 40).

+ Nếu ghi nhận huyết áp cao nên nằm nghỉ 15-30 phút rồi đo lại. Nếu huyết áp vẫn cao nên tham vấn ý kiến thầy thuốc cho sớm thay vì tự điều trị hay chần chờ.

+ Ðừng quên là kết quả rất dễ sai lệch nếu máy đo sắp hết pin. Nếu cẩn thận nên thay pin mới và đo lại huyết áp.

Đo huyết áp là tối cần thiết. Nhưng nếu đo không đúng cách rồi dựa vào kết quả sai lệch để quyết định uống thuốc hay không uống thuốc thì nhiều khi tai hại không kém việc quên đo huyết áp. Rất thường khi giải pháp của một vấn đề phức tạp lại tương đối đơn giản. Muốn tránh hậu quả của bệnh cao huyết áp phải biết huyết áp có cao hay không.
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng

Bạn có thể dùng thẻ sau để:
- Post hình : [img] link hình [/img]
- Post video: [youtube] link youtube [/youtube]

19 nhận xét:

  1. Mình là người bị cao HA nên trong nhà luôn có máy đo và cách đo như Mai cho biết, mình thực hiện tương đối chuẩn, nhưng mỗi tháng vẫn đến BV khám một lần, ngày nào cũng uống thuốc HA và giảm mỡ máu.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Phương chăm sóc sức khỏe cẩn thận nhỉ!
      Người đang bình thường nghĩa là chưa bị HA cao bao giờ, bỗng dưng thấy cơ thể khác thường nghi ngờ là HA cao mới phải đo ngày hai lần liền trong một tuần để biết chính xác là bị bệnh HA rồi mới phải uống thuốc hằng ngày. Qua đợt đi du lịch trước tết anh Nghinh đã theo dõi và chỉ định mình phải thường xuyên uống thuốc hạ HA vào buổi sáng mỗi ngày. Khi về mình lại đến BV kiểm tra tim mạch, GS Khải đã kết luận mình bị HA cao vô căn rồi. Nay chỉ khi nào người mệt hoặc đau đầu mình mới dùng máy đo kiểm tra để có gì còn đến BS thay đổi thuốc và liều lượng chứ lười không đến BV hàng tháng như Phương.

      Xóa
  2. Em chậm chân hơn chị Phương rồi!
    Huyết áp của em thì chuẩn không cần chỉnh chị ạ. Chỉ có điều thừa cân hơi bị nhiều phấn đấu 4 tháng giảm được 1 kg chỉ 1 tháng tết lại lên 2 kg. lên thì dễ mà xuống thì khó quá chị ạ. bây giờ lại phait ăn chế độ giảm cân

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cơ thể em hấp thu quá tốt đấy! Cách đây hơn chục năm chị cũng thế nên phải chăm chỉ tập tành, đi nhảy cho nó tiêu mỡ mới đỡ béo phì.

      Xóa
  3. Y, em không ngờ chị của em tỷ mỷ thế!
    hoa hồng xanh làm giảm huyết áp đấy ạ
    [img]http://img1.funscrape.com/en/bluerose/72.gif[/img]

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Ăn chuối cũng hạ huyết em ạ!
      [img]http://huyetap.net/wp-content/uploads/2011/08/xsxbl.jpg[/img]

      Xóa
  4. Mình có một thời gian rất chịu khó đo HA, ngày 3-4 lần, ghi sổ mấy trang giấy liền. Thấy nó cứ đều đều 110-120/60-75, mình nghi là máy của mình không chính xác. Đi khám BS đo thì chỉ cao hơn một chút thôi. Sau mình lười, bỏ đến 2 năm nay không đo. Đọc bài của Mai giật mình vội lấy máy ra đo thì hết pin, thay pin rồi đo lại được: 110/65 như thế có sao không. Mình vẫn không tin cái máy này lắm, nó làm HA của mình thấp đi hay sao ấy. Nhưng hàng ngày mình vẫn uống thuốc HA đều vì 1 lần GS Phạm Gia Khải khám cho mình lại đo được 190/ ? (số dưới quên rồi) và ô dặn mình phải uống đều không được bỏ. Mấy lần đi khám lại tuy HA không tăng nhưng các BS đều bảo cứ uống đều như thế. Nhờ các BS nhà cho mình một lời khuyên đi nhé. Cảm ơn Mai.
    [img]http://img1.funscrape.com/en/thankyou/20.gif[/img]

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. BS rởm phán rằng: HA 110/65 là tốt rồi!
      Thời còn trẻ mình bị HA thấp đã mua máy đo của Đức ngoắc vào ngón tay cái là có số đo chính xác để biết HA quá thấp phải uống thuốc cho nó tăng lên. Máy dùng lâu bị hỏng. Con mình mua cho một cái máy đo ở cổ tay bên Sing về đo HA lên cao quá mà mình thấy cơ thể rất bình thường, đo cho ông xã cũng rất cao. Mình phải sang phòng y tế đo thì lại được khen "HA của chị đẹp quá!" thế là mình vứt vào tủ chẳng dùng.
      Vừa rồi mắc bệnh mới mua một máy của hãng Omron đo bắp tay, đo cùng một lúc với máy đo bơm tay thu công thì máy này cao hơn một chút thôi.

      Xóa
  5. Bài này rất bổ ích. Tôi đã có máy đo HA từ mười mấy năm nay, nhưng qua bài này mới biết mình đo chưa đúng cách và cũng chưa thật hiểu về HA. Cảm ơn bạn TM.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Mình đọc một bài khác thấy BS còn nhắc phải giải quyết mọi "nỗi buồn" trước khi đo huyết áp và nên đo ba lần ngay một lúc cách nhau vài phút. Nghĩa là khi nó hiện kết quả thì ngồi yên khoảng 3 phút lại nhấn nút đo lại. Bản thân mình đo lượt đầu thường cao hơn hai lượt sau vì lần đầu chưa bình tĩnh còn phải cựa quậy làm các thao tác đo HA.

      Xóa
  6. Tuổi chúng mình đại đa số bị cao huyết áp và còn có các bệnh khác giống nhau:tiểu đường,mỡ máu,gut,thoái hóa xương khớp.Cách đo HA và theo dõi thường xuyên như TM nói rát đúng và đầy đủ rồi.Tôi chỉ xin đề nghị các cụ đừng chủ quan khi thấy huyết áp mình rất chuẩn hoặc thấp hơn nhiều so với trước đây mà ngừng thuốc là rất nguy hiểm,hiện tượng đó là do HA không ổn định,các cụ vẫn uống thuốc đều nhưng uống loại nhẹ hơn hoặc liều lượng thấp hơn.Nhà ai không có BS theo dõi thì phải hỏi ý kiến của thầy thuốc là nên uống loại nào,liều lượng ra sao ?

    Trả lờiXóa
  7. Huyết áp em ổn chị gái ạ ! Mong là sức khỏe luôn là người bạn tốt cho chúng ta chị nhỉ ? Em đo mấy lần rồi nghe bác sĩ bảo ổn em nghe vậy hì hì, chúc chị sức khỏe diệu kỳ chị gái nhé ! (~_~)
    [img] http://farm4.static.flickr.com/3498/3274317655_b10218519e_o.gif [/img]

    Trả lờiXóa
  8. Chúc chị gái tuần mới an lành
    Để cùng lướt mạng thăm mọi miền gần xa (~_~)

    Chè xanh chắc tốt cho sức khỏe chị gái nhỉ ? Em mời chị nhé ! Hì hì
    [img] http://img1.liveinternet.ru/images/attach/c/0/39/709/39709419_chaynik.gif [/img]

    Trả lờiXóa
  9. Em áp huyết thường là thấp nên ít chịu đo. Còn mẹ chồng và ÔX em thì đo thường xuyên để điều chỉnh thuốc. Nhưng cách đo thì chưa chuẩn như chị đăng đâu chị ạ...Cám ơn chị- lại thêm chức danh nhà "thuốc" nữa đấy!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Thời còn trẻ chị cũng bị HA thấp. HA thấp ít có thể uống trà gừng, nhưng tụt xuống thấp quá vẫn phải uống thuốc cho nó tăng nên vẫn phải đo HA.

      Xóa
  10. Bài này của Mai rất bổ ích, nhất là chỗ nói về cách đo, tư thế ngồi đo và ý nghĩa của các số đo. Mình có máy đo nhưng trước đây rất ít khi đo. Huyết áp của mình thì thường rất thập. Vào mùa hè hay bị mệt, những lúc đó mới đo thử xem nó thấp đến đâu và chỉ chú ý đến số trên. Từ khi tình cờ đo thấy HA lên đến 186 thì mình bắt đầu uóng thuốc hang ngày và ngày nào cũng đo 2 lần, sang và trưa. Lâu nay thấy ổn định lại thôi rồi. Bây giờ mình sẽ đo lại theo hướng dẫn của Mai và sẽ chú đến khoản cách giữa 2 số đo

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Sáng nay thấy mệt và đau đầu mình đo HA 159/95(đo trước khi uống thuốc. Buổi trưa đo lại: 127/71.

      Xóa

Hình ảnh : [img]Link hình ảnh URL[/img]
Youtube clip : [youtube]Link video từ yotube[/youtube]
Nhaccuatui : [nct]Link nhạc từ Nhaccuatui[/nct]